Wat gebeurt er na de Apocalyps? En is die veroorzaakt door klimaatverandering, doorgeschoten technologie of wat anders? In juni 2023 verschijnt de bundel ‘Omen – een glimp van de toekomst’ bij Dutch Venture Publishing, waarin negen korte, dystopische, verhalen staan rondom dit thema. De auteurs komen uit landen waaruit niet zo snel SF-verhalen naar het Nederlands vertaald worden: Ierland, Italië, Turkije, Griekenland en Cyprus, aangevuld met verhalen van een Vlaamse auteur en twee Nederlandse. Ik ben daar één van. Hoe een verhaal van mij in dit gemêleerde, internationale gezelschap terecht is gekomen? Dat lees je in dit artikel.
Mijn reis als schrijver
Elke schrijver baant zijn eigen weg, maar ik heb veel geleerd door te kijken naar de aanpak van andere auteurs. Wat was geluk? Wanneer was iets een keuze? Wat investeerden ze erin?
Dit is een vogelvlucht van mijn reis: sinds ik sprookjes, fantasy en science fiction ontdekte, schreef ik al mijn eigen verhalen en droomde ervan om auteur te worden. Tot zover niets nieuws. Als tiener raakte ik verzeild op fantasyfestivals zoals Castlefest en ontmoette daar voor het eerst Nederlandse auteurs als Thomas Olde Heuvelt, Adrian Stone en Tais Teng. Zij lieten me inzien dat gepubliceerd worden niet alleen voor Engelstalige fantasyauteurs is weggelegd. Ooit zou ik ook aan de andere kant van die signeertafel staan en krabbels zetten in mijn eigen werk. In de tussentijd studeerde ik, recenseerde ik en leerde andere aanstormende schrijvers kennen.
Wat mij hielp? Meedoen aan schrijfwedstrijden. Ik startte ermee in 2009. Korte verhalen, strakke deadlines, uitdagende thema’s, schrappen. Daar leerde ik ontzettend veel van. Na meerdere pogingen publiceerde ik mijn eerste verhalen in het tijdschrift Pure Fantasy van Alex de Jong en de bundels van de top van de Brugse Fantasy Award.
Ondertussen ontdekte ik dat fantasy en SF schrijven in Nederland niet over rozen gaat. Het taalgebied is klein en binnenkomen bij grote commerciële uitgeverijen lastig. Van selfpub wist ik te weinig, vanity press (veredelde POD-drukkerijen) waren overal en veel kleinere uitgeverijen waren nog in opkomst. Daarnaast lukte het me niet om überhaupt een manuscript áf te maken. Een eigen boek leek nog een ongrijpbare schim in de verte. Vertalingen? Grapje zeker.
De vrouwe van Myrdin
Of ik nou horror, fantasy, magisch realisme of dystopia schreef; bijna altijd verwerkte ik er elementen in van onbekende mythen en sprookjes in. Voor mijn scriptie voor Literatuurwetenschappen schreef ik over de ‘Mabinogion’, een collectie Middeleeuwse verhalen uit Wales. Toen ik eindelijk dat felbegeerde diploma in handen had, nam ik me voor dat ik deze mythen wilde gebruiken als basis voor een fantasyboek. Die kans kwam toen er in 2015-2016 een manuscriptenwedstrijd voorbijkwam van de kleine uitgeverij Scelta Publishing. Ik hoefde slechts de eerste pagina’s in te sturen en een synopsis. Het motiveerde me vast om verder te schrijven. Ware het niet dat het leven soms druk en chaotisch kan zijn. Ik vergat de wedstrijd compleet. Totdat ik bericht kreeg dat ik in de top 3 zat. Of ik, aan de hand van het commentaar op de eerste stukken, het manuscript binnen drie maanden kon ‘herschrijven’. Yeah… Oeps. Met deze hijgende deadline in mijn nek, schreef ik als een idioot de eerste ruwe versie van ‘De vrouwe van Myrdin’. En geloof het of niet: hiermee won ik. Na de nodige redactierondes kwam het boek in 2017 uit.
Omen: de grens over
Een enerverend jaar volgde: eindelijk mocht ik op Castlefest en festivals signeren. Ik leerde met vallen en opstaan over boekpromotie en hoe hard je moet werken om je publiek te bereiken. Honderden exemplaren wist ik te verkopen, wat niet slecht is voor een fantasydebutant bij een kleine uitgeverij. Maar de droom spatte uiteen – na een jaar hield Scelta Publishing op met bestaan. Gelukkig was ik en mijn werk blijkbaar wel opgevallen. Jen Minkman van Dutch Venture Publishing wilde met mij in zee voor een heruitgave. Omdat zij meerdere talen spreekt en schrijft, doet zij iets waar ik niet eens van durfde te dromen: over de grens kijken. Daardoor geïnspireerd liet ik een paar jaar later mijn tweede boek, de novelle ‘De held van Anwyn’ in het Engels vertalen. Heel veel Nederlanders schrijven in het Engels of vertalen het zelf, maar dat echt goed doen is een vak apart. Daarin overschatten we onszelf flink. Ik raad iedereen aan om een pro in te huren, of als je het toch zelf wilt doen, er een steengoede (native) redacteur op te zetten. Je wilt echt niet zwaaien met een boek dat te dunglish is voor woorden.
Op weg naar Frankfurt
Als je een verhaal in het Engels hebt, wat doe je dan? De internationale markt is een enorme wirwar van (online) publicatiemogelijkheden, agenten en uitgeverijen waar ik eerlijk gezegd te weinig van weet. Dan is het fijn als je een uitgever hebt die met je meedenkt. ‘The Hero of Anwyn’ en de eerste hoofdstukken van ‘The Lady of Myrdin’ gingen mee in de promotiefolder van Dutch Venture Publishing naar de Frankfurter Buchmesse. Dit is een van de grootste boekenbeurzen van Europa, waar uitgeverijen, agenten, schrijvers en andere professionals van over de hele wereld elkaar treffen. Fictie, non-fictie, de nieuwste trends… Daar wordt netwerken tot kunst verheven. Als deelnemende professional kun je doordeweeks met allerlei partijen gesprekken inplannen. Al heb ik begrepen dat sommige schrijvers de stoute schoenen aantrekken en op de vrijdag met hun werk langs de kramen en uitstallingen gaan. Ten tijde van corona ging de messe digitaal. In 2022 stapte ik in de trein en mocht ik een paar dagen mee. Ik keek mijn ogen uit in de hallen, verkocht in het weekend exemplaren aan geïnteresseerde bezoekers en nam een doos aan boeken mee naar huis. Je bent een boekenliefhebber of je bent het niet.
Internationaal succes
In de tussentijd pitchten Jen en haar assistent Mariska zich een slag in de rondte. Je hoopt dat na die gesprekken uitgeverijen en agenten de eerste hoofdstukken of het manuscript opvragen. De afgelopen jaren is er bijvoorbeeld interesse geweest vanuit Groot-Brittannië en Bulgarije. Vanuit Italië gaf Le Mezzelane aan dat ze de vrouwe van Myrdin in het Italiaans wilden uitgeven en Lands Atlantic Publishing publiceert het boek op de Amerikaanse markt. De held van Anwyn is nu in het Duits en in het traditioneel en vereenvoudigd Chinees vertaald. Mijn verhaal uit Wintermagie wordt omgezet in het Turks. Elke keer als ik een auteursexemplaar in handen krijg met een vreemde taal… Dat is magisch. Weer een nieuwe wereld die voor me opengaat.
Schrijven voor Omen
Dutch Venture Publishing verkoopt niet alleen rechten, maar koopt ook titels in om te vertalen en uit te geven in het Nederlands. Jen kwam in contact met Ünver Alibey uit Turkije, die zelf weer contacten had met verschillende internationale auteurs voor zijn bundel ‘Kıyamet Alametleri – Apokaliptik Bilimkurgu Öyküleri’. Na alle onderhandelingen werd deze bundel vertaald naar Omen. Bij vertalingen worden er soms kleine aanpassingen gedaan om een boek beter geschikt te maken voor de markt. Voor Nederlandse begrippen was de bundel iets te dun. Daarom vroeg Jen me of ik een verhaal had dat erbij paste. Ik kreeg de bundel doorgestuurd en verbaasde me over de creativiteit ervan. In het ene verhaal nemen kakkerlakken de wereld over, in het andere schiet artificial intelligence te veel door. In het volgende worden er brute maatregelen genomen om een verwoeste aarde op te knappen, of om de overbevolking binnen de perken te houden. Chiara De Giorgi’s speelse verhaal over tijdhoppers doet aan Dr. Who denken. Het begon bij mij te kriebelen. Al jarenlang wilde ik iets doen met het vrij onbekende sprookje ‘Broertje en zusje’ van de Gebroeders Grimm, waar de hoofdpersonen op de vlucht zijn, omdat na de dood van hun moeder de wildernis beter is dan hun thuis. Een gegeven wat prima past binnen een post-apocalyptische wereld. Een tijdje terug zag ik foto’s van de natuur rondom Tjernobyl en toen begon het plot zich te vormen. Een personage moet ook een doel hebben en zo begon ik te mijmeren over een menselijk verlangen dat velen niet vreemd is: de wens om niet vergeten te worden. Ik hoop dat het een waardige aanvulling is geworden die aansluit bij de internationale kwaliteit van de rest.
Benieuwd geworden naar de bundel? ‘Omen – Een glimp van de toekomst’ is vanaf 1 juni 2023 overal als boek en e-book verkrijgbaar.